Van Dolfijnkust naar Mooi River
Tekst Eric Govers, Foto’s Liesbeth van der Wal
Na tien jaar zijn we terug in Ballito. Het kustplaatsje tussen Chaka’s Rock en Durban is de afgelopen decennia enorm gegroeid. Veel welgestelde inwoners van Johannesburg kochten hier de afgelopen jaren hun tweede huis, of zijn er permanent gaan wonen. Deze kust is aantal jaren geleden door een storm zwaar beschadigd. Ook het populaire botenclubhuis verdween toen in zee. Wat wél bleef is The Boat House, een mooi gelegen hotel aan de Salmon Bay in het hart van de Dolphin Coast. Deze plek is populair voor het spotten van Bottlenose dolfijnen en walvishaaien, die hun voedsel vlak voor de kust zoeken. We ontbijten op het terras met prachtig uitzicht over de Indische Oceaan en verplaatsen ons daarna naar het nabijgelegen Zimbali.
Golfresort Zimbali
Deze charmante en ongerepte streek is voor natuurliefhebbers een waar paradijs. Weelderige vegetatie en koele briesjes uit de Indische Oceaan missen ook op ons hun uitwerking niet. Eindeloze stranden en heldere luchten nodigen uit voor ontspanning en dromen. Keith Burns – een plaatselijke makelaar – onderbreekt zijn spel en biedt ons spontaan een rondleiding aan in zijn golfcar. Zimbali-Zulu betekent vallei van bloemen, leren wij van Keith. Hij neemt ons mee naar zijn huis omdat vanaf de tuin de 18e hole zo mooi zichtbaar is. Binnen de grenzen van het 650 hectare grote subtropische bosreservaat met verschillende meren leven 85 vogelsoorten, talloze vlinders en een grote verscheidenheid aan inheemse planten. Dit is ook de leefomgeving voor de bushbuck, de blauwe duiker, de bushbaby, de vervet aap, de mangoest en het wilde zwijn. Aan de oostkant van Zimbali scheidt een lange goudgele strook ongerept zandstrand het felgroene bos prachtig af van de diepblauwe oceaan.
Haaien in een spookwrak
Langs het strand op weg naar de stad Durban passeren we het nieuwe voetbalstadion, dat voor de wereldkampioenschappen in 2010 gereed moest zijn. In navolging op de ontwikkelingen in Kaapstad, waar het Victoria & Alfred Waterfront een enorme toeristische trekpleister is geworden, kon Durban natuurlijk niet achterblijven met een superattractie. Het verpauperde haventerrein heeft daarom een ingrijpende metamorfose ondergaan en herbergt nu een aantrekkelijk winkelcentrum met zonnige terrassen en een Sushirestaurant met mooi uitzicht op de stranden en op het scheepvaartverkeer vanuit de haven. Op de vaste wal ligt het ‘spookwrak’ van een stoomschip uit 1920, met midden in de romp een gapend gat. Dóór het schip stromen miljoenen liters zeewater in enorme bassins gevuld met tal van oceaanvissen, schildpadden en diverse haaisoorten. Aan boord bevinden zich twee nautisch ingerichte restaurants met live entertainment. Tijdens de lunch benedendeks zien we door een metershoge glazen wand het voeren van de haaien. Je kunt nauwelijks geloven dat in deze bassins ook duikcursussen worden gegeven. Wie zich nog niet genoeg verwonderd heeft, loopt naar de entree van uShaka Marine World aan de achterzijde van het schip. In dit ondergrondse aquarium wandel je langs de dikke glazen wanden van immense zeebassins en kun je de haaien bij wijze van spreken bijna aanraken.
De Grote Trek
Na het bezoek aan Durban trekken we landinwaarts via de N3 richting Pietermaritzburg. Bij Howick verlaten we de snelweg voor de route Nottingham Road (R103) richting Balgowan. De weg loopt evenwijdig aan de Drakensberg, die het prachtige landschap doorkruist en de natuurlijke grens vormt tussen Kwazulu-Natal en Lesotho. In de brede straten van Howick zijn veel kunst-, antiek- en curiosawinkels, maar toeristen komen hier vooral voor de spectaculaire negentig meter hoge waterval.
Tijdens ‘De Grote Trek’ rond 1850, waarin Hollandstalige boeren in Zuid-Afrika naar het noorden en oosten trokken om te ontsnappen aan het Britse gezag en het voortdurende geweld van grensoorlogen, bouwden de Nederlandse voortrekkers hier hun eerste nederzetting. Er is een klein museum met een tuin waarin landbouwwerktuigen staan uit die tijd. We vermaken ons met de uitleg op de bordjes, zoals: `skaarploeg, die tande woel die grond om en breek die kluite’
Mandela
Net even buiten Howick rijden we langs het Mandela monument. Een eenvoudige gedenkplaat herinnert aan zijn arrestatie op deze plek in augustus 1962. Nelson Mandela wist voor zijn aanhouding telkens aan de politie te ontsnappen door zich te vermommen als taxichauffeur, fabrieksarbeider of pompbediende. Een paar kilometer verder, vóór Balgowan, staat langs de weg een dichtgespijkerd koloniaal huis. Ernaast woont Zubie met haar honden. In haar kleine behuizing zonder elektra en stromend water staat zij ons vriendelijk te woord en verhaalt over vroeger. Zubie weet zich nog te herinneren dat het buurperceel een kruidenierswinkel was, waar ook Mandela regelmatig zijn boodschappen deed.
De weg slingert door een prachtig natuurgebied waar veel outdoor activiteiten mogelijk zijn, zoals kamperen, wandelen, bergbeklimmen, vissen, mountainbiken en paardrijden. In Balgowan stoppen we bij Syringa Courtyard voor koffie en verse chocoladetaart. Hier heeft eigenaar Juaan Botha een mooie rustieke uitspanning met lommerrijke tuin, The Living Bean. In zijn restaurant verkoopt hij heerlijke streekproducten. De omgeving biedt veel overnachtingsmogelijkheden, waaronder B&B’s. Net voorbij Balgowan ligt het oude en charmante Country Hotel Rawdons Estate, met rieten dak en een magnifiek uitzicht over het nabijgelegen meer. Het hotel ligt midden in de Natal Midlands en de rustieke sfeer die deze locatie uitstraalt, leent zich bij uitstek voor een romantisch diner of huwelijksnacht, lezen wij in het gastenboek. De verblijven zijn smaakvol ingericht met antiek dat eigenaar Peter Dean in de loop der jaren heeft verzameld.
Langs Nottingham Road zijn ook veel antiek- en handwerkateliers, zoals Scarecrows Furniture and Collectables in Rosetta. Bijzonder is de Linen Loft, zo’n twee kilometer voor Mooi River en bereikbaar over een lange onverharde zijweg. ‘Farm Greenfieldt’ werd opgericht door de Nederlandse voortrekker Groenveldt. In de toenmalige stallen uit 1857 verkoopt men een prachtige collectie linnen.
Renpaarden op Summerhill Farm
In Mooi River ligt het oude Hartford House op het landgoed Summerhill, midden in de Drakensbergen. Dit landgoed werd in 1870 door de Engelse koningin Victoria toegekend aan de familie van Sir Frederick Moor, de laatste premier van de Zuid-Afrikaanse kolonie Natal. In 1899 leed dit anders zo rustige en prachtige landschap onder de verwoestingen van de Anglo-Boerenoorlog. Generaals Piet Joubert en Louis Botha bivakkeerden met hun troepen op de landerijen van Hartford en Summerhill na hun schermutselingen bij Willow Grange. De veldslagen in het nabijgelegen Giant’s Castle en Spioenkop veranderden definitief de loop van de Zuid-Afrikaanse geschiedenis. Toen de Boeren beslag legden op Sir Frederick’s eigen paard, kon die niet vermoeden dat hier tachtig jaar later de grootste renpaardenfokkerij op het zuidelijk halfrond zou worden gesticht, de Summerhill Farm.
‘And then you have arrived at one of the country’s most gracious homes’, lezen we in de reisbeschrijving. En inderdaad, in het Hartford House, omringd door groene weiden, prachtige tuinen vol kleurrijke bloemen en geluiden van krakende Ibissen, waan je je in een andere wereld. Met zijn grote veranda’s, statige hal en kamers met nog de originele houten vloeren, ademt het huis de sfeer van een rijk koloniaal verleden. De romantische Victoriaanse stijl kenmerkt zich door koperbeslag, golfplaten luifels, glas in-loodramen en gietijzeren decoraties die `broekie-kant’ werden genoemd, omdat ze leken op de kanten randen van damesondergoed. De voormalige eigenaars, Mick en Cheryl Goss, gingen in 1979 van start met de renovatie van dit historische huis en de oprichting van hun farm op ruim 3000 hectare land in het vruchtbaarste gedeelte van Zuid-Afrika. De traditie van het paardenfokken in de Goss familie gaat al acht decennia terug en vindt zijn oorsprong in Ierland. De internationaal goed presterende paarden trokken ook de aandacht van Zijne Koninklijke Hoogheid Sheikh Mohammed bin Khalifa Al Maktoum uit Dubai. Hij keert regelmatig terug op Summerhill om er zijn eigen renpaarden te inspecteren.
Topkok
Bij het meer liggen de luxe eco lodges `Mbulelo’ (Thanksgiving) en `Siyabonga’ (Thank You). Dit zijn de namen die de Zulu medewerkers aan de lodges hebben gegeven, aldus huismanager Barbara Meier. Wij nemen onze intrek in het favoriete verblijf van sjeik Mohammed. Het gebouw is geheel opgetrokken uit grote brokken steen, opgevuld met leem en klei afkomstig van het landgoed. Binnen is het heerlijk koel door het gras op het dak. Twee enorme vensters bieden een onbelemmerd en fenomenaal uitzicht over het grote meer én het daarachter gelegen gebergte. In het midden van de woonkamer staat de `Egg Shaped Coffee Table’ van meubelontwerper Weylandts. Designmeubelen worden afgewisseld met Afrikaanse kunst en origineel Zulu meubilair. De witte kralen stoelen bij de entree geven de ruimte een echte Afrika look.
De avond is inmiddels gevallen en in afwachting van het diner raken we op de veranda in een geanimeerd gesprek met twee Schotten. Zij zijn op doorreis vanuit Johannesburg richting het golfresort Zimbali aan de kust. Klokslag half acht verzoekt de souschef ons om plaats te nemen aan tafel. Een van Zuid-Afrika’s beste keukens wordt hier geleid door chefkok Jackie Cameron, die in 2008 werd verkozen tot de top tien van Zuid-Afrika (Dinersclub International & Wine Magazine South Africa). Al bij het voorgerecht – ‘Roasted Butternut Soup with Pear Custard Ice Cream, Pumpkin Seeds an Curry Oil’ – weten we het zeker: niet alleen de accommodatie, maar óók het eten is hier absoluut vijf sterren waard.
Vanaf 2024 wordt de keuken geleid door de talentvolle chef-kok Justin Reid. Geboren en getogen in Durban, begon Justins passie voor eten al op jonge leeftijd, geïnspireerd door het thuis koken van zijn moeder. Hij wist al vroeg dat hij zijn droom om chef-kok te worden wilde nastreven. Na zijn studie aan The International Hotel School in Westville begon Justin zijn culinaire reis bij The Elangeni & Maharani in Durban, waar hij zijn vaardigheden verfijnde onder begeleiding van topkoks en mentoren.
De volgende dag is het tijd om ons voor te bereiden op de thuisreis. Maar niet voordat we door de 26-jarige paardentrainster Tarryn Liebenberg – tegenwoordig is zij Broodmare Manager bij Drakenstein Stud Farm South Africa – zijn rondgeleid over het landgoed. In haar Landrover neemt zij ons mee naar de stallen, waar voorbereidingen worden getroffen voor de dagelijkse training. Onderweg vertelt zij dat Summerhill Farm ruim twaalfhonderd paarden heeft. De Zulu jockey’s worden door haar persoonlijk van jongs af aan opgeleid en wonen intern op Summerhill. Na een spectaculaire paardenrace – de buitentemperatuur is al flink opgelopen – doen wij onze laatste indrukken van deze reis op in een weide vol merries met hun jonge veulens.
The Boathouse – www.boathouse.co.za
Zimbali Estate – www.zimbali.com
Rawdons Hotel – www.rawdons.co.za
Hartford House – www.hartford.co.za